Meşrutiyetten Cumhuriyete Modernlik ve Milliyetçilik, Nadir Özbek

İkinci Meşrutiyet yılları siyasal açıdan Cumhuriyet’in bir laboratuvarı olarak kabul edilir. İstibdat sona ermiş ve çok partili hayata geçilmiştir. Yeni kurulan cemiyetler, yeni yayımlanan gazete ve mecmualarla sivil siyaset alanı genişlemiş ve canlanmıştır. Ancak bu iyimser siyasal hava kısa sürecektir. Savaşlar ve iç siyasal çatışmalarla birlikte Osmanlı siyaseti otoriter eğilimler, milliyetçilik/şovenizm ve militarizm arasında salınacaktır. Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük akımları arasında ibre Türk milliyetçiliğine doğru yönelmiş, kurumsal siyasal alanda da İkinci Abdülhamid dönemiyle süreklilikler ön plana geçmeye başlamıştır. Bu derste Cumhuriyet öncesi Osmanlı’nın son döneminde düşünsel ve kültürel ortamı belirleyen siyasal ve toplumsal arkaplanlar üzerinde durulacaktır.

Meşrutiyetten Cumhuriyete Milli Edebiyat, Veysel Öztürk

Diğer bütün kültürel kurumlar gibi Türk edebiyatı da yirminci yüzyılın ilk çeyreğinde İmparatorluğun yıkılıp bir ulus devletin inşası ile neticelenen tarihsel dönüşümün mutlak belirleyiciliğiyle şekillenir. Genel olarak edebiyatın özerkliği fikrinin değer yitirdiği dönemin şartları, edebiyatı toplumsal olanla fayda temelinde bir ilişkiye zorlar. Söz konusu değişim ve dönüşümü göstermeyi amaçlayan bu derste önce Servet-i Fünun dönemi şiiri ele alınacak, ardından başta Servet-i Fünun şairlerinin özerk edebiyat anlayışlarını Meşrutiyet’in toplumcu atmosferiyle nasıl yeniden şekillendirdikleri üzerinde durulacaktır. Yine Servet-i Fünun sonrası yazmaya başlayan şair ve yazarların toplumsal edebiyat söylemine tabiyetleri ve/veya anlamlı dirençleri konu edilecektir. Bu bağlamda “Elhan-ı Şita”, “Sis”, “O Belde”, “Cenge Giderken”, “Primo Türk Çocuğu” gibi metinlere odaklanılacaktır.