NİLAY ÖZER

Nâzım Hikmet, Kemal Tahir’e [yazdığı] mektupların sonlarına doğru, artık Memleketimden İnsan Manzaraları’nın çalışmalarını bitirmişti. Sene 1947 sanıyorum, mektuplardan birinde “roman üstü” ya da “süper roman” diye bir şeyden bahseder. Yani, “Buradan çıkar çıkmaz bir cip otomobili ele geçireceğim, Anadolu’yu bir sene içinde dolaşacağım ve yüz ciltlik bir kitap yazacağım.” diyor. Çünkü artık kolay bir yöntem yaratmış kendisine. Memleketimden İnsan Manzaraları bir açık yapıt gibi. Oraya bir sürü hikâye eklenebilir. Sürekli kendi içinde katmanlar oluşturan bir metin. Ve evet, bu mantıkla bir sürü metin yazılabilir, ciltlerce sürebilir bu. […]

Ben çok istiyorum bir gün Memleketimden İnsan Manzaraları filme çekilsin. Beş bölümden oluşan uzun bir belgesel olsun ve ben onun mutfağında çalışayım. Hatta ilk iki kitabı senaryolaştırmaya [da] uğraştım böyle bir deneme olsun diye. Çok kolay senaryoya dönüşüyor. Ece Ayhan’ın [da] 1967’de yazdığı Yeni Sinema dergisinde çıkmış bir yazısı var. Orada diyor ki: “Bu [Nâzım Hikmet’in] sinemaya en uygun metnidir ve her cümlesi bir çekim birimi şeklindedir.” Mayakovski’ye ve Vertov’a baktığımızda 1920’lerde Sovyetler’de [bu] çok yaygın bir şey. Şiir biçiminde senaryolar yazıyorlar. Cümle cümle, her cümlesi bir çekim birimi. Yani bir yönetmen gelse, orada ne kadarlık bir mercekle o sahneyi çekeceğini, teknik olarak nasıl bir hareket yapacağını planlasa, bunları üzerine not etse biter.