NÂZIM HİKMET VE SONRASI: EDEBİYATTAN MİMARİYE TÜRKİYE’DE TOPLUMCU GERÇEKÇİLİĞİN İZLERİ
Nâzım Hikmet’i 115. doğum gününde Toplumcu Gerçekçilik akımının edebiyat, tiyatro, mimari ve sinemadaki yansımalarının konuşulduğu bir panelle andık.
Toplumcu gerçekçi sanat anlayışı Türkiye’de özellikle 1950’lerden 1980’lere dek başta edebiyat olmak üzere bütün sanatlarda derin izler bırakır. Nâzım Hikmet’in 1930’lardan itibaren öncülüğünü yaptığı bu hareket onun entelektüel çevresinden başlayarak bütün edebiyat dünyasına yayılır; adaletsiz düzenin ezen ezilen çatışmasıyla görünür olduğu öykü ve romanlardan toplumcu gerçekçi şiire uzanır. Ama dönemin Türkiye’si sadece edebiyatta değil sinemadan mimariye diğer sanatlarda da toplumcu gerçekçiliğin farklı yüzlerini deneyimleme imkânı bulur.
Kemal Tahir’in romanlarından Attila İlhan’ın şiirlerine, Cumhuriyet mimarisinin özgün yapıtlarından Brechtçi tiyatroya uzanan bu deneyimi Nâzım Hikmet’in 115. doğum gününde tartıştık. Murat Gülsoy’un moderatörlüğünde gerçekleşen panele Olcay Akyıldız, Cengiz Bektaş, Feride Çiçekoğlu, Duygu Köksal ve Cüneyt Yalaz konuşmacı olarak katıldı.
Çiçekoğlu’nun izlettiği film kesitlerini YouTube’da bulabilirsiniz:
1. Gecelerin Ötesi (Metin Erksan, 1960)
Sahne: 6’30”-9’00”
2. Şehirdeki Yabancı (Halit Refiğ, 1962)
Senarist: Vedat Türkali (Abdülkadir Pirhasan)
Sahne: 3’30”-6’30”
3. Karanlıkta Uyananlar (Ertem Göreç, 1964)
Senarist: Vedat Türkali (Abdülkadir Pirhasan)
Sahne: 2’05’’-5’39”
4. Bitmeyen Yol (Duygu Sağıroğlu, 1965)
Sahne 1: 19’00”-20’00”
Sahne 2: 22’00”-23’40”